دموراژ چیست ؟ اگر تا به حال بار دریایی وارد کرده باشید، احتمالاً با کلمه‌ای به نام «دموراژ» (Demurrage) برخورد کرده‌اید. شاید هم وقتی صورتحساب بندر را دیدید، با هزینه‌ای مواجه شدید که انتظارش را نداشتید! دموراژ یکی از آن اصطلاحات دنیای لجستیک است که نادیده گرفتنش می‌تواند برای واردکننده‌ها گران تمام شود.
در این مقاله به زبان ساده توضیح می‌دهیم که دموراژ دقیقاً چیست، چرا اتفاق می‌افتد، چگونه محاسبه میشود، و مهم‌تر از همه، چگونه می‌توان از آن جلوگیری کرد.
دموراژ چیست؟ تعریف ساده ولی حیاتی
در حمل و نقل دریایی، زمانی که یک کانتینر پس از تخلیه از کشتی وارد بندر میشود، تا مدت محدودی (مثلاً ۵ تا ۷ روز) به‌صورت رایگان در محوطه بندر باقی می‌ماند. به این مدت، Free Time یا مدت معافیت از هزینه می‌گویند.
اگر واردکننده نتواند در این مدت کانتینر را ترخیص کرده و از بندر خارج کند، برای هر روز تأخیر باید مبلغی را تحت عنوان دموراژ به خط کشتیرانی پرداخت کند.
در واقع، دموراژ جریمه‌ای است بابت استفاده بیش از حد از فضای کانتینری در بندر.
دموراژ چگونه محاسبه میشود؟
میزان دموراژ به عوامل مختلفی بستگی دارد:
نوع کانتینر (۲۰ فوت، ۴۰ فوت، یخچالی یا خشک)
- شرکت کشتیرانی مالک کانتینر
- تعداد روزهای تأخیر
- کشور مقصد (تعرفه‌ها در هر بندر متفاوت است)
- معمولاً تعرفه دموراژ به‌صورت پلکانی افزایش پیدا می‌کند. مثلاً:
- روزهای ۱ تا ۵: روزانه ۳۰ دلار
- روزهای ۶ تا ۱۰: روزانه ۵۰ دلار
- بعد از روز ۱۰: روزانه ۸۰ دلار یا بیشتر
اگر یک واردکننده به هر دلیلی ترخیص کالا را به تأخیر بیندازد، ممکن است با صورتحساب چند میلیون تومانی مواجه شود؛ آن هم فقط برای دموراژ.
چرا دموراژ به وجود می‌آید؟ رایج‌ترین دلایل
دموراژ معمولاً حاصل یکی از مشکلات زیر است:
- ناهماهنگی در ترخیص گمرکی
تأخیر در دریافت اسناد، نداشتن مجوز واردات، یا اشتباه در اظهارنامه. - کم‌کاری در هماهنگی با فورواردر
زمانی که شرکت حمل‌کننده یا فورواردر به موقع اسناد را تحویل ندهد. - شلوغی بنادر و اعتصاب‌ها
برخی بنادر مثل بندرعباس گاهی با ترافیک سنگین یا اعتصاب کارکنان مواجه می‌شوند. - تاخیر در پرداخت هزینه‌های بندری
برخی بازرگانان به دلیل مشکلات نقدینگی، پرداخت‌ها را به تعویق می‌اندازند.
دموراژ چه تفاوتی با دِتِنشن دارد؟
شاید شنیده باشید که بعضی‌ها دموراژ و دِتِنشن (Detention) را یکی می‌دانند. در حالی که این دو، تفاوت مهمی دارند:
- دموراژ: جریمه بابت نگهداری کانتینر در محوطه بندر
- دتِنشن: جریمه بابت تأخیر در بازگرداندن کانتینر خالی به خط کشتیرانی، پس از خروج از بندر
بنابراین، ممکن است همزمان مشمول هر دو جریمه شوید!
نقش شرکت‌های حرفه‌ای در کاهش هزینه دموراژ
اینجاست که داشتن یک همکار لجستیکی متخصص اهمیت خودش را نشان می‌دهد.
شرکت پارس سریر کالا، همراه مطمئن در مسیر واردات دریایی
پارس سریر کالا با سابقه فعالیت در حمل و نقل دریایی از بنادر چین، هند، امارات و کشورهای اروپایی، می‌تواند در تمام مراحل حمل، تخلیه، و تحویل سریع کانتینر همراه شما باشد.
مزایای همکاری با پارس سریر کالا:
- پیگیری حرفه‌ای بوکینگ و رسید اسناد
- هماهنگی سریع با گمرک و انبارها
- اطلاع‌رسانی روزانه درباره وضعیت کانتینر
- پیشگیری از جریمه‌های دموراژ و دتِنشن
اگر به‌دنبال کاهش هزینه‌ها و جلوگیری از ریسک‌های پنهان هستید، همکاری با تیمی مثل پارس سریر، یک سرمایه‌گذاری هوشمندانه است.
جمع‌بندی
دموراژ، هزینه‌ای که می‌توان از آن پیشگیری کرد
دموراژ یکی از آن مفاهیمی است که اگر به‌موقع درک و مدیریت نشود، می‌تواند واردات را به تجربه‌ای پرهزینه تبدیل کند. اما خبر خوب این است که با آگاهی، برنامه‌ریزی و همکاری با شرکت‌های متخصص، می‌توان این هزینه را یا حذف کرد یا به حداقل رساند.
سوالات متداول درباره دموراژ در حمل و نقل دریایی
-
چطور بفهمیم مهلت فری تایم کانتینر چقدر است؟
معمولاً در بول او لودینگ یا رسید شرکت کشتیرانی درج میشود. اگر نبود، حتماً از فورواردر بپرسید.
-
آیا امکان تمدید فری تایم وجود دارد؟
در بعضی شرایط، بله. اما باید از قبل با خط کشتیرانی هماهنگ شود.
-
هزینه دموراژ در ایران چقدر است؟
بسته به نوع کانتینر و شرکت کشتیرانی، بین ۳۰ تا ۱۵۰ دلار در روز ممکن است متفاوت باشد.
-
آیا گمرک نقشی در دموراژ دارد؟
بله، اگر ترخیص بهدلیل بررسیهای گمرک طول بکشد، دموراژ برعهده صاحب کالا خواهد بود.
